Өглөө шиг эх орныхоо хоймор өөд

"Ардын элч" Явуулын номын сан гэсэн шошготой микроавтобус 06-р сарын 20-ны өглөө Үндэсний номын сангийн үүднээс тэр өдрийнхөө харуул Түмэнбаатар хэмээх өндөр халзан нөхрөөр үдүүлж, дөрвөн дугуйгаа "Өглөө" сүүгээр мялаалгаад, Засгийн газрын ордны баруунтаагаар хойш хөдөллөө. Энд зорчиж яваа хүмүүс шагналаа хүртэж, сүүлийн үед Далай ээж гэхээсээ илүүтэй Хөх сувд хэмээгдэх болсон Хөвсгөл далайг үзэхээр зорьж буй нь энэ ээ. Нар ээсэн сайхан өдөр. Монгол хүн аливааг эерэгээр харж, зөөллөж боддог хойно энэ өглөө нэг нь ч цагаасаа хожимдсонгүй. Олон жил ном судар хэмээгч ариун эдтэй ажил амьдралаа холбосон хүмүүс ч муухан ламхайгаас дээр болчихсон байдаг бололтой юм. Яг л хэлж, хэлсэн нь яг л онох жишээний. Биднийгээ хомаандалж, "атгаж" яваа дарга аниа нар /Бямбаа эгч, Сараа эгч/ маань сайн цагт хөдөлсүгэй хэмээн лүндэгнэсэн болохоор ийн хөдөлж яваа юм аа. Бид аялалын /салаа гэх үү, бригад гэх үү, хамтлаг гэх үү, баг гэх үү манайхаан энэ хэсгийг уншчихаад нэгийг нь сонгож ирүүлээрэй/ ..........................-таа хоёр ч чухал хүнийг авах ёстой. Ингээд бидний хөл толгой бүрдээд 22-ын товчоогоор шуугиулж гарлаа. Дуутай хууртай, наадам наргиатай. Гангар шаазан хагартал инээнэ гэдэг шиг, ганган микрог задартал инээсээр л явлаа даа гэж.

Түмээ ах маань монгол ёсоор биднийгээ үдэв
ФОТОГ - БАЯРТУЯА

Яг хаана байдгийг нь мартчихаж. Нэгэн том овооны дэргэд дөрөө мулталж, аяны алтан зам, аялалын сайн сайхныг даатган сэржим өргөөд, нэг шил юмны "голыг нь харлуулав". Гэрэл зураг авуураар хотоос дөнгөж гарч буй хүмүүсийн байр байдал ийм байна долоо хоногийн дараа ямар болсон байхыг харьцуулахаар баахан зураг дарсан ч буцаж явах үеийнхээ зургийг даруулахыг бүгд нэгэн зэрэг бүр санаатайгаар мартчихсан байна лээ шүү. Арга ч үгүй дээ, хүн болгон өөрсдийгөө ямархуу төрхтэй болоод ирснийг надаар хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа болохоор энд бичиж олонд зарлаад юүхэв.

Хэдэн аймгаар хур тараасан даа
ФОТОГ - Я

Эрдэнэт хүртэл аажуу тайвуу адгаж, адлалгүйгээр явлаа. Жолооч ахыгаа энэ далимд магтахгүй бол гомдоно, хөөрхий. Хойно энэ хүний тухай жичэд нь өгүүлэх / уг нь нэг бүлэг болгоод бичихэд багадахгүй хүн юм байгаан. Хүнийг өөрөөс нь зөвшөөрөл авалгүйгээр алдаршуулна гэдэг нүгэл болно/ учир чимххэн өгүүлсү. Энэ олон /12/ хүний эд эрхтэний дотоод асуудалд тохируулж явна гэдэг багагүй тэвчээр. Хэн нэгэн нь хүндэрч, хэн нэгэн нь хөнгөрмөөр ч байсан байх. Зогсоорой л гэнэ, хөгжмөө чангал, сулла л гэнэ. Тэр болгонд нь зочид буудлын хүлээн авагч хүүхэн шиг худлаа ярзайж хүлээн аваагүй ч бас нийтийн унааны тасалбар түгээгч шиг ярвайж ярзганаагүйд нь Батаа ахыгаа магтая. 

Ногоон ширдэгээ өнгийн цэцэгсээр чимэглэжээ
ФОТОГ - Я

Тэнгэр эцэг, Газар ижий хоёр нэг л өдөр энэ газарт тухлаж байгаад л наргиж жаргахдаа бэлтгэж байгаа бололтой тал, уулсаар нэг ногоон ширдэг дэвсээд, энд тэнд нь өнгө өнгийн цэцэгсээр чимэглэжээ. Хурмаст хур бороогоо харамгүй хайрлаж, газар дэлхий аль байдгаараа дэлэгнээд нэг бодлын хоорондоо уралдаад ч байгаа юм уу гэмээр. Тэнгэр нь үүлсээ угалзлаад, Газар нь цэцгээ хээлээд л. Энэ орчлон тэр чигээрээ хээ угалз болчихож.

Хур борооны үүлс биднийгээ тойроод л хөвөх юм. Угаасан даавуу сэгсэрхээр усны харагдамгүй ширхэг цацардаг шиг тийм өчүүхэн дуслууд машины маань цонхыг маажна. Эрдэнэтэд бид хур дагуулж очлоо. Өмнө нь бороо сүйдтэй ороогүй байсан гэх. Зарим нэгнийг маань найз нөхөд нь тэсэн ядан хүлээж буй бололтой байн байн утас нь хангинаастай. Өлсөж цангасан амьтас, идэш уушны газар хайж хэсэг явав. Ашгүй Тулгаа Туяа хоёрын маань найз ягаан машинтайгаа давхин ирж нэгэн хоолны газарт дагуулан очоод золтой л нийлчихээгүй байсан архангай, өвөрхангай хоёрыг маань зааглах жижигхээн "горхи" урсгаадхав. 

Эрдэнэт хотод ажил амьдрал өрнөдгөөрөө өрнөнө. Монгол улсын саалийн үнээ л гэнэ, их бүтээн байгуулалтын үр дүн л гэнэ. Монголчууд энэ хотыг саасан нь үнээн. Гэхдээ биднээс илүүтэй орос ах нар маань л саасан байх. Тэд өрмийг нь авч, бид хусмыг нь хүртсээр хэдэн жилийн өмнөөс л өрмөнд нь хошуу хүрэх болсон юмдаг уу даа. Эрдэнэт үнэхээр нам гүм, цэвэрхэн хот. Энд надад таних нэгэн байхгүй ч энд ирэхдээ би дуртай. 

Өнөөх л сонгуулийн сурталчилгаа. Биднийг Эрдэнэт хотын хил хүртэл гаргаж өгсөн нэг нөхөр маань /уучлаарай Хэн ээ? нэрийг нь мартчихаж/: "Бараг л гэрт чинь өргөөд оруулаад өгье гэх нь холгүй юм болж байна. Эд угаасаа л ингэдэг шүү дээ, дараа нь мануусыгаа мартчихдаг улс" гэж "гоморхов". Үнэн л үг. 

Биднийг үдэж өгнө гэсээр амьдаа маань Эрдэнэт хотын хилийн дээс хүрэв. Баянаагийн эхнэр нь манай хоёртой хойно хамт сурч байсан гэнэ. Олоон жил уулзаагүй болоод ч тэгсэн үү хоёр бүсгүй хүн уулзаад нулимс мэлмэрүүлэв. Бүсгүй хүн энэ хорвоог уяхан болгодог гэдэг батлагдсан үнэн. Тэд л энэ гүжирмэг хорвоогийн аяыг олж, амьдралыг аз жаргалтай болгодог бус уу. Дан эрчүүдээр хорвоо дэлхий дүүрчихвэл ямар байхсан бол төсөөлөхөд ч аймаар. Баянаагийн маань эхнэр амаржих дөхжээ. Найзуудыгаа хүндэтгээд бие давхар мөртлөө үдэж өгөхөөр ирэв. Эднийх удахгүй нийслэл рүү ирэх гэнэ. Жүжигчин амьдаа маань мэргэжлээрээ ажиллах хүсэлтэй, бас ч гэж уран бүтээлч хүн учир шинийг эрэлхийлэхээр тэмүүлэх нь аргагүй. Хотын утаа униар, дуу шуунаас залхсан мань мэтийн хувьд хөдөөгийн хот суурингууд жаргалын орон шиг л санагдах болж. Гэхдээ мань хүн нутагтаа эргэж ирнэ гэж байсан. Тэр ч мэдээж. Нэлээд хэдэн удаа уулзаад ч сэтгэлд дүр нь орж ирдэггүй хүн гэж байхад нэг л удаа уулзсан мөртлөө хэзээд мартагдамгүй найз нөхөр болдог тийм хүн бас байх юм. Амьдаагийнхаа гэр бүлд аз жаргал хүсч, уран бүтээлийн онгод чинь үргэлж хөглөж, ялгуусан Янжинлхам бурхан чамайг тасралтгүй ивээж байх болтугай. 

Хүнийг найз нөхдөөр нь илүүтэй танидаг гэдэг шиг найз нөхдийн нандин холбоог мэдрүүлсэн Тулгаа, Туяа хоёртоо ч мөн талархая.

Амьдаагаараа үдүүлж байна аа
ФОТОГ - Я

Бид Эрдэнэтээс Булган хүртэл дуутай шуутайхан давхисаар явж орлоо. "Голыг нь харлуулж" орхисон хэдэн шилтэй идээ маань горыг нь мэдрүүлээд өгье гэх шиг ходоод халуу оргиулна.               

              Аманд орохдоо алтан шумуул мэт 

              Амнаас гарахдаа арслан заан боссон мэт  хэмээн "Чингисийн есөн өрлөгтэй Өнчин хүүгийн цэцэлсэн шастир"-т өгүүлсэн нь буй. Зам зуур амнаасаа арслан заан боссон мэт үйлдэл бүү гаргаасай хэмээн залбирлаа.

Булган аймгийн Төв номын санд буудаллав. Номын сангийн эрхлэгч нь бидэндээ шинэ шөл уулгах гээд усан борооноор хөдөө айл руу хонинд явжээ. Хөдөөгийнхний эвдрээгүй зан гэдэг үнэхээр сайхан. Хэдхэн жилийн өмнө хот хөдөөгүй л хүмүүсийн сэтгэл ийм байсан, одоо ямар болсон билээ дээ гэж бодохоор харамсмаар. Цай цүй ууж, номын сангийнх нь үйл ажиллагаатай танилцаад хоорондоо элдвийн наргиан өрнүүлж суутал номын сангийн эрхлэгч Баярмаа эгч маань давхиад ирлээ. За удаан хүлээв үү, та нар ч манай нутагт хур дагуулаад ирдэг   хүмүүс юм аа гээд л хэзээний наргианч, дуутай шуутай хүн нь мэдэгдэв. Бид ч Баярмаа эгчийнхээ гэррүү нь микрогоо зүглүүллээ. Оройжин хуучлах нь хуучилж, тоглох нь тоглож суусаар хонины шинэ шөл ууж, хорхог идэж авлаа. Энд тохиосон элдэв эзэнтэй онигоо, наргиан зөвхөн бидний дунд үлдэнэ гэж ам шүд алдацгаасан болохоор хулхинд буу тулгасан ч Цогоо эгчийнхээ онигоог хэлэхгүй юм хуна. 

Шөнө тэнгэр сав саруул. Одод хэнээс ч юм ичингүйрээд энд тэнд нэг далд орж, нэг ил гарч анивчаад л. Анд найз Өлзийгийнхөө хамт саруулхан тэнгэрийн дор гадаа унтахаар хэвтэж буй нь энэ. Эр хүний жаргал эзгүй хээр ээ гэж. 

Өлзий гэснээс, найз маань микроны бөгсөнд бус цээжинд суудаг месттэй хүн дээ. Машины эд эрхтэн юу нь болохгүй байгааг дуугаар нь л мэдчихдэг зайтай эр. "Онц тээвэрчин"-ий "Сайн туслах" цол өгүүштэй. Машинаа, мануусийгаа гээд л зүтгээд явсан хүн. Эхийг нь эцээж, тугалыг нь тураахгүй гэсэн философитой нөхөр. Зам зуур юу ч ярина. Жолоочийн дэргэд бид хоёр суучихсан байхад уу, ам хамхилгүй яваад хаа ч хүрч мэднэ шүү дээ. За за "Тунгалаг тамир" киноны өнөөх хоёр жаал шиг хадуурах шинжтэй. Өлзийгийнхөө буяныг энэ цөөн хоногийн хугацаанд хангалттай л хүртсэн дээ. Өлзийгийн маань өлзий буян нь дэлгэрч яваг ээ.

Өглөө шиг эх орныхоо хоймор өөд аялаж яваа бидний эхний өдөр ингэж жаргав.

2012.06.20 

Булган аймаг, 

Баярмаа эгчийн хашаанд, 

Гэрийн буурин дээр

Аяны хөнжил дотор

/Хүмүүс аливаа зүйлсийг бичиж тэмдэглэсэн газраа дурьддаг юм билээ. Би ч бас олныхоо жишгийг дагалаа гэж/